İtalyan kökenli olan “Sfumato” kelimesi tam anlamıyla Türkçe de “duman gibi kaybolmak” anlamına gelmektedir. Sfumato terimi, Rönesans döneminde kullanılmıştır. Ayrıca dönemin önemli ressamlarından olan Leonardo Da Vinci tarafından olarak ilk kez kullanmıştır.
Tekniğin Özellikleri:
Rönesans döneminde ortaya çıkan bu teknik sayesinde 15. yüzyıl resimlerinin o keskin dış çizgili biçimleri belli yumuşaklıklar kazanmıştır. Bu teknik sayesinde ayriyeten resimlerde gölgeli görüntüler işlenmiştir. Ve bakıldığında kullanılan minimum renk farkından oluştuğu için pus hissiyatını iyi bir şekilde yansıtmıştır. Modern çalışmalara bakıldığında ise bu teknik sayesinde 3 – 4 mikron düzeyinde katmanların uygulanabildiği de gösterilmektedir. Son olarak teknik, en ince ve yarı saydam katmanları uygulamak için kullanılıyor. Bunun yanında tuvalin parçalarını koyulaştırıp hafifletmek için de kullanılıyor.
Klasik Sfumato tekniği özel yarı saydam boyalar yardımıyla yaratılıyor. Ve bu tekniğin kullanımı için neredeyse görünmez vuruşlar için hafif sable fırçalar kullanılıyor. Sanatçılar ana tuval boyunca en kolay fırça darbelerini az miktarda mürekkep ile uyguladığında ise “Kuru Fırça” tekniği ortaya çıkmıştır.
Leonardo Da Vinci’nin Eserlerinde Sfumato Tekniği:
Tekniğin atası olarak kabul edilen Leonardo Da Vinci, bu tekniği birçok eserinde kullanmıştır. Genel anlamda eserlerine yansıttığı Sfumato tekniğini daha çok aydınlık alanlardan karanlık alanlara geçişlerde kullanmıştır. Özellikle de “Müjde” adlı eserinde bu çok belirgin bir şekilde görülmektedir.
Leonardo Da Vinci’nin bu tekniği kullanarak yaptığı bir diğer önemli eseri de tabi ki Mona Lisa’dır. Mona Lisa tablosuna bakıldığında arka fondaki renklerin aydınlıktan, karanlığa doğru gidişi. Tablodaki renklerin hafif katmanlar şekilde yansıtılması. Ve son olarak kadın figürünün yüz hatlarının etkili bir şekilde betimlenmesi Mona Lisa tablosunun bu tekniğe örnek gösterilebilir bir sanat eseri olduğunu gösteriyor.
Tekniğin Kullanıldığı Diğer Örnekler:
Müjde: Hristiyan sanatında müjdeleme birçok sanatçı tarafından resmedildiği gibi yirmili yaşlarında olan Leonardo Da Vinci tarafından da resmedilmiştir. Bu eserinde Bakire Meryem ve Baş melek Cebrail’i resmetmiştir. Sfumato tekniği Cebrail figüründe açık bir şekilde görülmektedir.
Ginevra de Benci: Leonardo Da Vinci’nin Batı yarım küresinde sergilenen tek eseri olan bu portre de gözleri kayıtsız bir şekilde bakan bir kadın figürünü ve ardında da yumuşak renklerle silinen bir manzara görülmektedir. Sfumato tekniği bu portre de gözle görülebilir bir vaziyettedir.
Kayalıklar Bakiresi: Bu sanat eseri içerisinde dört dini figürü barındırıyor. İsa, Meryem, Cebrail ve Vaftizci Yahya bulunmaktadır. Eserde arka planda kalan taşların renk değişimlerine bakıldığında Sfumato tekniği bu eserde de belirgin bir vaziyette karşımıza çıkmaktadır.
KAYNAKÇA
Mehmet Şimşir, Sfumato Tekniği Nedir?, Haber.com, 2021
Resimde Teknik Sfumato: Özellikleri, Örnekleri, tur.mainstreetartisans.com, 2019
Sfumato Tekniği Nedir?, Akit Tv, 2021