GİZLİ BAŞARISIZLIK KORKUSU: AŞİL SENDROMU

Aşil Sendromu Nedir?

Aşil Sendromu, kişinin çevresindekiler tarafından aslında başarılı görülmesine rağmen kendisini yetersiz ve başarısız görmesidir. Gizli bir şekilde içinde başarısız olacağına dair yoğun bir endişe yaşamaktadır. Bu endişe, kişinin yaptığı işte başarıya ulaşsa ve istediği şekilde sonuç elde etse bile tatmin olmamasına sebep olabilmekte, kişiyi tükenmiş ve bitik bir ruh haline sürükleyebilmektedir. Gerçek bir doyum ve başarı hissinden ziyade deneyimlenen endişeden ve yükümlülükten kurtulma dolayısıyla yaşanan rahatlama hissi mevcuttur. Bu hastalık tablosu aniden yaşanan bir durum değil; yavaşça gelişen, ruhsal dengeyi bozan ve birçok alanda yaşamı etkileyen bir durumdur.

Mitolojide Aşil

Yunan mitolojisinde önemli karakterlerden biri olan ve Homeros’un İlyada destanında yer alan, özgür ruhlu ve savaşçı bir kahramandır Aşil. Aşil diğer bir deyişle Achille, biri tanrıça diğeri ise fani olan Peleus ile Thetis’in evliliği sonucunda dünyaya gelmiştir. Annesi Thetis, Aşil’in tanrı gibi ölümsüz olması için onu, dünyanın altında ve ölümsüzlük verebilen dokuz nehir arasında yer alan Styx Nehrine daldırmıştır. Aşil’i, daldırdığı esnada onu tuttuğu bölge olan topuğu dışında zarar verilemez kılmıştır. Aşil’in topuğu, onun hassas ve ölümcül noktası olarak kalmıştır. Onun dışında tüm vücudu zırhla kaplanmış gibidir, incitilemez ve zarar verilemezdir. Ancak Aşil, Truva Savaşları sırasında Apollo (Paris) tarafından bu tek hassas noktası olan topuğundan vurulmuş ve aldığı yara ölümüne yol açmıştır.

Psikoloji Perspektifinde Değerlendirme

Aşil Sendromu isimlendirmesini psikolog PetruskaClarkson yapmıştır. Mitolojide yer alanlar bağlamında Aşil’in topuğu, her insanda küçük ancak önemli bir kusurun varlığına işaret etmektedir. Kişilik, hassastır ve yaralanabilen, incinebilen bir özelliğe sahiptir.

Psikoloji literatüründe bu sendrom, “sözde yetkinlik sendromu” olarak da ele alınmaktadır. Sözde yetkinliğin tanımı ise; bireyin belli bir alanda kendini düşük değerlendirmesi ile çevresindekilerinin onun hakkındaki yüksek, olumlu fikirleri arasındaki büyük fark, tezatlıktır. Tezatlık ve çelişkiler hâlihazırda bireye rahatsızlık veren durumlardır. Dış dünyası ile iç yaşantısı arasında var olan bu zıtlık bir yük olmakta, bu yükün altında ezilen birey ise çevresindekilerin ne dediklerine fazlasıyla önem verirken, içten içe başarısız ve rezil olacağı korkusu ile kendisini bitkin, tükenmiş hissedebilmektedir. Bu kişilerde derinlerde hissedilen kusurlu olma hali, yetersizlik hissi ve başarısız olma korkuları, onların Aşil topuklarıdır. Bu Aşil topuğunu gizlemek adına kendilerini adeta psikolojik bir zırh yaratmaya adarlar. Çok fazla enerji harcar, yorulur ve tükenirler. Başarı sağlasalar bile tatmin olamaz, doyum sağlayamazlar.

Ölümsüz, güçlü ve namağlup görülen ancak ölümcül bir hassas noktaya sahip Aşil karakterinin, sözde yetkinlik sendromunu nitelediğini belirtmekte; yaşamımızdakileri anlamlandırma ve keşfetme serüvenimizde mitolojinin kaynaklığına bir kez daha tanık olmaktayız.

Kaynaklar

Çıvgın, H. ve Gündağ, M. (2020). Aşilsendromu (gizli başarısızlık korkusu) ve iş tatmini üzerine kavramsal bir inceleme. Journal of TourismandGastronomyStudies, Special Issue (4), 179-190.

Gürel, E. ve Muter, C. (2007). Psikomitolojik terimler: Psikoloji literatüründe mitolojinin kullanılması. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 537-569.

Diğer psikoloji yazılarımız; www.insancaakademi.com/category/psikoloji/

Benzer içerikler için İnstagram sayfamızı ziyaret etmeyi unutmayın!